Op vrijdag 15 november 2024 organiseren het seminarium van de Bond voor Vrije Evangelische Gemeenten en de Stichting Réveil-Archief een symposium over Jan de Liefde (1814–1869).
Het symposium heeft als titel ‘Jan de Liefde, dominee van de straat: Evangelisatie en volksemancipatie in negentiende-eeuws Amsterdam’. Het accent ligt op ‘volksverheffing’ en de theologie die daarvoor door De Liefde werd ingezet. Hier liggen tevens raakvlakken met het socialisme. Het gaat bij volksemancipatie om een sociaal én een levensbeschouwelijk effect.
Programma
– 13.00 stadswandeling o.l.v. Gert van Klinken (PThU)
– 14.00 entree, opening
– 14.10 Fred van Lieburg (VU): ‘Liefde voor het Réveil(onderzoek)’
– 14.20 lezing Mirjam Hofman (promovenda RUG): ‘Jan de Liefde als evangelical’
– 14.40 lezing Gert van Klinken: ‘Volksverbeteraars in Amsterdam, van evangelischen tot socialisten’
– 15.00 lezing Dick Wolters (Noorderkerk): ‘Pionieren in de Jordaan: hoe de stad mij bekeerde’
– 15.20 pauze
– 15.40 panelgesprek met de sprekers, Cees Houtman en Joël Voordewind van Tot Heil des Volks
– 16.10 sluiting
– 16.15 borrel (tot 17.00)
Datum vrijdag 15 november 2024 Locatie Doopsgezinde Singelkerk, Singel 452, 1017 AW Amsterdam Aanmelding vóór 13 november per e-mail naar info [at] reveilarchief.nl Kosten €10,00 (contant of per QR-code/Ideal) Bonus Deelnemers ontvangen na afloop een speciale uitgave van een niet eerder gepubliceerde brief van Jan de Liefde aan Isaac da Costa van 26 juni 1855. Ook is er een verrassingsgeschenk van Cees Houtman. Meer info Fred van Lieburg, f.a.van.lieburg [at] vu.nl
Dankzij een schenking van Kees en Elsbeth Locher-Scholten is de Réveil-collectie verrijkt met een bijzonder document: het verslag van de eerste levensjaren van Maria de Clercq (1834–1888) door haar vader Steven.
De tekst in het kleine notitieboekje begint met de titel ‘Aantekeningen wegens ons hartelijk geliefde dochtertje Maria de Clercq, geboren 20 November 1834’. Stephanus alias Steven de Clercq (1805–1866) hield in het boekje nauwkeurig bij welke ontwikkelingen zijn eerste dochter in haar vroegste levensjaren doormaakte en voegde zonodig een tekeningetje toe. Het is een intiem egodocument zoals er vele bewaard gebleven zijn in de Réveil-collectie, met als sprekendste voorbeeld het omvangrijke dagboek van Stevens oudere broer Willem de Clercq.
In 1980 publiceerden G.F.D. Locher en A.J. Rasker een artikel over dit dagboekje: ‘Steven de Clercq over de eerste levensjaren van zijn dochter Maria’, Aspecten van het Réveil. Opstellen ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van de Stichting Het Réveil-Archief, Kampen 1980, p. 150–172. Het artikel bevat een gedeeltelijke teksteditie. De in het vooruitzicht gestelde volledige teksteditie is echter nooit verschenen. Dankzij de schenking van het dagboekje aan de stichting is het voor nader onderzoek nu voor eenieder raadpleegbaar in de leeszaal van het Allard Pierson.
Maria de Clercq zou later trouwen met de predikant Theodor Jakob Locher (1831–1882). Uit dit huwelijk stammen alle Nederlandse Lochers; schenker Kees Locher is haar achterkleinzoon. Het echtpaar Locher-Scholten droeg het dagboekje over tijdens een samenkomst in het Allard Pierson op 31 januari 2024 met Réveil-bestuurslid Daan de Clercq en conservator Klaas van der Hoek. De laatste mocht bovendien een schenking aan het Allard Pierson in ontvangst nemen: het poesiealbum van Anna Catharina Maria Locher (1880–1953), dochter van Maria de Clercq.
De stichting dankt Kees en Elsbeth Locher-Scholten hartelijk voor hun schenking!
Op vrijdag 2 februari 2024 vindt in het Allard Pierson de overdracht plaats van de mémoires van Jan Willem Gefken (1807–1887). Een klein symposium markeert deze gebeurtenis.
De mémoires van de negentiende-eeuwse jurist en politicus Jan Willem Gefken bevonden zich tot op heden nog in familiebezit. Zijn gelijknamige nazaat Jan-Willem Gefken schenkt dit document – drie banden met in totaal 1187 beschreven pagina’s – nu aan de Stichting Réveil-Archief. Het zal worden toegevoegd aan de collectie van de Stichting, die beheerd wordt door het Allard Pierson. Daarmee komt deze uitvoerige historische bron beschikbaar voor onderzoek.
De Réveil-man Jan Willem Gefken was van 1857 tot 1868 procureur-generaal in Suriname, waar hij nauw betrokken was bij de afschaffing van de slavernij. Al eerder was hij actief geweest in de mede door hem opgerichte Nederlandsche Maatschappij tot Bevordering van de Afschaffing der Slavernij. Juist nu de geschiedenis van de slavernij en de verwerking van het slavernijverleden volop in de schijnwerpers staan, is de overdracht van zijn mémoires een bijzonder moment.
Programma
– 15.00 inloop met koffie/thee
– 15.30 ‘Gefken en het Réveil’, door Fred van Lieburg, hoogleraar religiegeschiedenis Vrije Universiteit en voorzitter Stichting Réveil-Archief
– 15.45 ‘Gefken en de afschaffing van de slavernij’, door Maartje Janse, universitair hoofddocent geschiedenis Universiteit Leiden
– 16.15 discussie
– 16.30 overdracht van de mémoires door Jan-Willem Gefken namens de familie
– 16.40 reflectie door Isabelle Best, junior conservator Surinamica bij het Allard Pierson
– 17.00 sluiting en borrel
Datum vrijdag 2 februari 2024 Locatie Allard Pierson, Nina van Leerzaal, Oude Turfmarkt 127–129, 1012 GC Amsterdam Meer info Fred van Lieburg, f.a.van.lieburg [at] vu.nl
U bent van harte welkom deze bijeenkomst bij te wonen. Deelname aan het symposium is gratis, maar aanmelding is verplicht. U kunt zich aanmelden via deze [link].
Op vrijdag 30 oktober 2020 houdt Remieg Aerts een videolezing onder de titel ‘The Significant Other? Liberalisme, liberalen en het Réveil’.
De coronacrisis heeft ook de plannen voor de tweejaarlijkse Rêveil-studiedag doorkruist. Hiermee wilde de Stichting Réveil-Archief haar negentigjarig bestaan vieren. In plaats daarvan presenteert de stichting een videolezing, door prof. dr. Remieg Aerts, hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Ter toelichting schrijft Remieg Aerts:
‘Het liberalisme en het Réveil zijn begonnen als tijdgenoten, in de negentiende eeuw. Toch lijken hun geschiedenissen zich geheel gescheiden af te spelen. Sterker nog, beeldbepalende kopstukken als Groen van Prinsterer en Thorbecke typeerden zichzelf als aanvoerders van vijandelijke legers en werden ook zo gezien. En inderdaad, de verschillen tussen het liberalisme en het bevindelijke confessionalisme zijn groot genoeg.
Toch ziet het beeld er al weer anders uit als we kijken naar een figuur als Allard Pierson. Misschien loont het om eens nader te kijken naar overeenkomsten. Beide bewegingen of richtingen zijn te situeren binnen hetzelfde maatschappelijke segment. Er bestaan aanwijsbare overeenkomsten in netwerken en milieus. Een romantische inslag, een protestantse inspiratie en activering van de civil society is ook in het liberalisme sterk aanwezig. In deze lezing zal ik op zoek gaan naar het liberalisme, liberalen en het Réveil als negentiende-eeuwse bewegingen.’
Op vrijdag 9 november 2018 vindt in Zeist de tweejaarlijkse studiedag van de Stichting Réveil-Archief plaats. Het thema is ‘De schaduw van de slavernij. Het Réveil en de strijd tegen oude en nieuwe slavernij’.
‘Nationaal congres tegen de prostitutie te Amsterdam’, Het Oosten. Weekblad gewijd aan Christelijke Philanthropie, 8 mei 1889
In 1865 werd in de Nederlandse kolonie Suriname de slavernij afgeschaft. De gevolgen daarvan hielden echter allerminst op en blijven tot op de dag van vandaag nazaten van slaven volop bezighouden. Binnen de kring van het Réveil woedden ook veel debatten over de slavernij en enkele van de meest uitgesproken tegenstanders kwamen uit deze kring voort. Toch bekommerde het Réveil zich niet alleen om grove misstanden in de koloniën: ook praktijken als prostitutie in het eigen land werden onbeschroomd als slavernij aangewezen.
Op de studiedag zal worden stilgestaan bij de historische betekenis en de maatschappelijke relevantie van de strijd van en in het Réveil tegen de slavernij.
De studiedag vindt plaats in de Grote Kerkzaal van de Evangelische Broedergemeente in Zeist. Dit jaar viert de EBG het 250-jarig bestaan van haar kerkgebouw. De locatie, die onderdeel vormt van het complex van gebouwen rond Slot Zeist, is nauw verbonden met de hier besproken geschiedenis. Tussen de Herrnhutters, de EGB in Nederland, Suriname en het Réveil bestonden tal van banden. Ook de Herrnhutters speelden een voorname rol in de strijd tegen de slavernij.
Programma
– 12.30 ontvangst in de Grote Kerkzaal van de EBG
– 13.00 opening door Fred van Lieburg, voorzitter Stichting Réveil Archief
– 13.15 lezing door Susan Legêne, hoogleraar politieke geschiedenis Vrije Universiteit): ‘Vrij… Transnationale (denk)beelden van natievorming en burgerschap’
– 13.45 lezing door Sarah Adams, onderzoeker Universiteit Gent: ‘Slavernij op scène: Abolitionisten en hun agenda’s’
– 14.15 bijdrage over moderne slavernij door Emanuel da Costa, sociaal-ethisch auditor
– 14.30 actualisering door Gert-Jan Segers, lid Tweede Kamer namens ChristenUnie
– 15.00 discussie
– 15.45 pauze
– 16.00 rondleiding EBG (Grote en Kleine Zaal, Museum Herrnhutterhuis)
– 17.00 borrel
Datum vrijdag 9 november 2018 Locatie Grote Kerkzaal EGB, Zusterplein 20, 3703 CB Zeist Aanmelden per e-mail, info [at] reveilarchief.nl Kosten Kosteloos voor donateurs van de Stichting Réveil-Archief; niet-donateurs kunnen de bijdrage van €15 ter plaatse voldoen.
Wie met de auto komt, kan kiezen uit twee parkeerplaatsen: van Slot Zeist (Brouwerij 9; gratis maar druk) of van Hotel Theater Figi (Het Rond 2; betaald). Beide ongeveer 5 minuten lopen. Op nog kortere loopafstand is bushalte Het Rond/Lageweg, met o.a. verbindingen van/naar NS Station Driebergen-Zeist.
On 31 May and 1 and 2 June 2018, the Amsterdam Centre for Religious History will organise the conference ‘Religious Revivals and their Effects: Perceptions, Media and Networks in the Modern World’.
Isaäc da Costa (1798–1860), one of the inspirers of the Dutch Réveil movementThe conference aims to promote conceptual, transnational and multidisciplinary research on local revivals in their global contexts between circa 1780 and 1920. It includes two days in Amsterdam and an excursion to Museum Het Hernhutter Huis in Zeist. Keynote lectures will be held by Klaus Koschorke, Joachim Schiedermair and Yan Suarsana.
– 8.45 Registration
– 9.15 Opening, welcome, introduction Moderator: Fred van Lieburg
– 9.30 Keynote I: Klaus Koschorke: Pietism of 18th century, Revival movements of 19th century and the program of a polycentric history of World Christianity
– 10.00 Discussion
– 10.15 Wolfgang Breul: The Moravian Diaspora network in the southwest of Germany in the early 19th century
– 10.45 Benjamin Pietrenka: Providing for Pietist Awakenings: Johann Jänicke and Moravian Networks in the Early Nineteenth Century
– 11.15 Break Moderator: Wolfgang Breul
– 11.45 Keynote II: Joachim Schiedermair: Rezeption historischer Stoffe in der Literatur im Allgemeinen und in der Skandinavischen Literatur am Beispiel der Erweckung
– 12.15 Discussion
– 12.30 Sabine Wolsink: A novel or an ideological statement? The historical and autobiographical context of Adriaan de Mérival (1866) by Allard Pierson (1831–1896)
– 13.00 Lunch Moderator: Stefan Gelfgren
– 14.00 Daniel Lindmark: Religious Tract Societies, Transnational Networks and Reading Experience, 1800–1850
– 14.30 Svein Ivar Langhelle: Religion between tradition and modernity in South-western Norway in the early 19th century
– 15.00 Therese Tamm Selander: Bringing the World to Swedish Girls in the 1850s
– 15.30 Break Moderator: Jan Stievermann
– 15.45 Ingvar & Jakob Dahlbacka: The revelations of a ‘conversion narrative’: the case of Finnish revivalist leader Fredrik Gabriel Hedberg
– 16.15 Kim Stefan Groop: Livingstone and Stanley – Two Transnational Folk Heroes and the Swedish and Finnish Foreign Mission
– 16.45 Break
– 17.15 Ingunn Folkestad Breistein: Media and the Mangs’ revival in Norway in the 1930s: How did the press refer from the revivals, and how did the revival leaders use media to spread their message?
– 17.45 Jakob Dahlbacka: The pietistic revival as a promotor of general education and democratization – the case of Anders Svedberg (1832–1889)
– 18.15 General discussion
– 19.00 Conference dinner
Programme on Friday 1 June
Moderator: Ruth Albrecht
– 9.00 Péter Trechet: Italian-speaking Catholic Revival in Habsburg Trieste – A Case Study On Religious Identity and Imperial Loyalty, 1890–1914
– 9.30 Jan Stievermann: American Evangelicalism and the Prussian Erweckungsbewegung, ca. 1800–1850
– 10.00 Thomas Hahn-Bruckart: The evangelization of Germany as a transnational endeavor int he 1880s
– 10.30 Break Moderator: Thomas Hahn-Bruckart
– 11.15 Ábrahám Kovács: Trying to comprehend the other Calvinist’s piety: The Thrill, Dismay and Fascination in the media caused by the Anglo-Saxon evangelistic preaching A.N. Sommerville’s
– 11.45 Jan Carsten Schnurr: The International Congress on World Evangelization in Lausanne 1974 and its Impact on Global Evangelicalism
– 12.15 Discussion
– 12.30 Lunch Moderator: Veronika Albrecht-Birkner
– 13.30 Wolfgang Reinhardt: The local and international effects of the last revival in Wales (1904–05) – seen by German travel reports and journals
– 14.00 Mirjam Hofman: The controversial career of Henri Jacques Couvée (1867–1946), or how the Welsh Revival of 1904–1905 marked the life of a Dutch Reformed minister
– 14.30 Arjen Stellingwerf: When the Breaker calls. The revival of August 1881 in Weerdingermond
– 15.00 Break Moderator: Jakob Dahlbacka
– 15.15 Jouko Talonen: International research into Laestadianism from 1975
– 15.45 Anssi Ollilainen: The Laestadianism and the Sacraments: a Temporary Schism with Historical Roots
– 16.15 Break Moderator: Jan Carsten Schnurr
– 16.30 Stefan Gelfgren: Revivalism and secularization: Why 19th century revivalism promoted the process of secularization
– 17.00 Keynote III: Yan Suarsana, Inventing Global Revivalism: The Pentecostal Movement and Historiography
– 17.30 Discussion
– 18.00 Conclusion of the conference – Moderator: Fred van Lieburg
Excursion on Saturday 2 June (Zeist)
Optional: excursion to Museum Het Hernhutter Huis in Zeist. Free access. Intercity Amsterdam-Zuid – Driebergen/Zeist (38 minutes) + additional services of luggage transport. Please announce your visit by sending an email message to info [at] acrh.eu.
A pdf with the programme can be downloaded using [this link].
Op vrijdag 23 maart 2018 organiseert de Stichting Réveil-Archief in samenwerking met Vereniging Het Bilderdijk-Museum een studiedag in de Vrije Universiteit te Amsterdam.
Willem Bilderdijk (1756–1831) door Johannes ImmerzeelHet thema van de bijeenkomst is ‘Het einde der tijden of een nieuw begin? Christelijke reacties op de grote omwentelingen in Europa, van de Franse Revolutie tot de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog’.
Programma
– [13.30 ledenvergadering Vereniging Het Bilderdijk-Museum]
– 14.00 ontvangst donateurs Stichting Réveil-Archief en andere bezoekers
– 14.30 lezing Peter Raedts: ‘Ultramontanisme en Romantiek’
– 15.00 lezing Rie Hilje-Kielman: ‘“Welk een toekomst grijnst my aan”. Bilderdijk, het Réveil en de Franse Revolutie’
– 15.30 lezing Jeroen Koch: ‘Geloven na Armageddon. Christelijke reacties op de Franse Revolutie en Napoleon, de Eerste en Tweede Wereldoorlog’
– 16.00 afsluiting en borrel
U kunt het programma [hier] downloaden als pdf-bestand.
Datum vrijdag 23 maart 2018 Locatie Vrije Universiteit Amsterdam, Hoofdgebouw, De Boelelaan 1105, zaal 4 A 33 Aanmelding vóór 21 maart per e-mail naar info [at] reveilarchief.nl Kosten Kosteloos voor donateurs van de Stichting Réveil-Archief; niet-donateurs kunnen ter plaatse een bijdrage van €10 voldoen.
Op vrijdag 11 november 2016 wordt de tweejaarlijkse studiedag van Stichting Réveil-Archief gehouden in de Armeens Apostolische Kerk te Amsterdam. Het thema is ‘De Oriënt als spiegel. Het Réveil over jodendom en islam’.
J. Pitton de Tournefort, Beschryving van eene reize naar de Levant […], Amsterdam 1737Deze studiedag concentreert zich op de beelden op de Oriënt – grofweg het huidige Midden-Oosten – die opgeld deden in de wereld van het internationale Réveil. In Nederland, net als in Groot-Brittannië en Duitsland, groeide de aandacht voor de mediterrane wereld, jodendom en islam en met name voor het Heilige Land. Die aandacht was vaak gekoppeld aan theologische opvattingen over de laatste fase van de wereldgeschiedenis, de ‘eindtijd’. Deze studiedag wil de interactie traceren tussen ideeënvorming en praktische activiteiten, tussen theologie en missie.
Programma
– 13.30 opening door Fred van Lieburg, voorzitter Stichting Réveil-Archief
– 13.40 inleiding door René Bekius, bestuurslid Armeens Apostolische Kerk
– 14.00 Bart Wallet: ‘De Oriënt als spiegel. Het Réveil over jodendom en islam’
– 14.45 pauze, bezichtiging kerkruimte
– 15.15 Jan de Hond: ‘De verbeelding van het Oosten. De Oriënt in de negentiende-eeuwse kunst en literatuur’
– 16.00 Bart Jan Spruyt: ‘“Maar neen! Jeruzalem sterft nooit”: het Réveil en de ‘Oostersche quaestie’’
– 16.45 borrel
U kunt het programma [hier] downloaden als pdf-bestand.
’s Avonds om 18 uur houden we ons traditionele Réveil-diner, op een nog te bepalen locatie.
Personalia
– Dr. Jan de Hond is conservator Geschiedenis bij het Rijksmuseum in Amsterdam.
– Dr. Bart Jan Spruyt is leraar geschiedenis aan de Guido de Brès in Rotterdam en docent kerkgeschiedenis aan het Hersteld Hervormd Seminarium aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
– Dr. Bart Wallet is historicus en verbonden aan het Historisch Documentatiecentrum voor de Geschiedenis van het Nederlands Protestantisme aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Uw aanwezigheid wordt bijzonder op prijs gesteld. En mochten zich onder uw familieleden, vrienden en bekenden ook anderen zijn die belangstelling kunnen hebben voor deze studiedag, schroomt u dan niet hen hiervan op de hoogte te stellen. Ook zij zijn van harte welkom!
Datum vrijdag 11 november 2016 Locatie Armeens Apostolische Kerk ‘Surp Hoki’, Krom Boomssloot 22, 1011 GW Amsterdam, (enkele minuten loopafstand van metrostation Nieuwmarkt) Aanmelding vóór 1 november per e-mail naar info [at] reveilarchief.nl Kosten Kosteloos voor donateurs van de Stichting Réveil-Archief; niet-donateurs kunnen ter plaatse een bijdrage van €15 voldoen.
Het symposium heeft als titel ‘Jan de Liefde, dominee van de straat: Evangelisatie en volksemancipatie in negentiende-eeuws Amsterdam’. Het accent ligt op ‘volksverheffing’ en de theologie die daarvoor door De Liefde werd ingezet. Hier liggen tevens raakvlakken met het socialisme. Het gaat bij volksemancipatie om een sociaal én een levensbeschouwelijk effect.
