Doelstelling
Stichting ‘Het Réveil-Archief’ is opgericht in 1931. De stichting verzamelt en beheert een veelheid aan materiaal van en over het negentiende-eeuwse Réveil, en maakt dit materiaal toegankelijk. De collectie is dienstbaar aan de bestudering van deze beweging en, meer in het algemeen, van het geestelijk en sociale leven binnen het Nederlandse protestantisme in de negentiende eeuw. De collectie bevindt zich als langdurig in het Allard Pierson, de erfgoedinstelling van de Universiteit van Amsterdam.
De stichting probeert haar doelstelling te bereiken door:
– collectievorming,
– onderzoek en ontsluiting van bronnen,
– het organiseren van studiedagen.
Geschiedenis
Op 31 maart 1930 vond te Amsterdam de oprichtingsvergadering van het Réveil-Archief plaats. Aanwezig waren A.J. da Costa uit Amsterdam, E.E. Gewin uit Bilthoven, mr. A. de Graaf uit Zeist en dr. W.Th. Boissevain uit Leiden, als nazaten van Réveil-figuren, en verder de historici A. Goslinga en A.A. van Schelven en de jurist mr. B. de Gaay Fortman. De meest vooraanstaande gast was de theoloog en politicus dr. J.Th. de Visser, oud-minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen.
Er waren al langer plannen voor de oprichting van een Réveil-Archief. De directe aanleiding voor deze vergadering was de noodzaak te zorgen voor een goede bestemming van de omvangrijke schriftelijke nalatenschap van een centrale Réveil-figuur, Willem de Clercq. Het initiatief was genomen door Goslinga, voorzitter van het Bilderdijk Museum. De Visser nam het voorzitterschap op zich. Door zijn reputatie en prestige was hij in staat om het Réveil-Archief in brede kring weerklank te laten vinden. Goslinga, vice-voorzitter, werd beheerder van de collecties. Ze werden ondergebracht bij de Gemeentelijke Universiteitsbibliotheek in Amsterdam.
De Stichting Réveil-Archief stimuleerde niet alleen de collectievorming rond een bepaald segment van het Nederlandse protestantisme, maar bevorderde ook de kennis van de beweging onder het protestantse volk.
Het Réveil-onderzoek kreeg een grote impuls door een jonge vrouw, die al bij de oprichtingsvergadering in beeld was als secretaresse van de stichting. Marie Elisabeth Kluit (1903–1977), een achterkleindochter van Willem de Clercq, wijdde zich met hart en ziel aan archiefwerk en historische studie. Ruim veertig jaar zou ‘juffrouw Kluit’ het gezicht zijn van het Réveil-Archief. In 1936, op 33-jarige leeftijd en zonder academische opleiding, schreef zij een overzichtswerk dat tot op heden het kader van het Réveil-onderzoek vormt. Vanaf 1942 was zij bovendien conservator handschriften van de Universiteitsbibliotheek.
Bestuur
– prof. dr. Fred van Lieburg, voorzitter
– drs. Mirjam Hofman, secretaris
– Emanuel da Costa, penningmeester
– drs. Daan de Clercq
– prof. dr. Bart Wallet
– ds. Henk Leegte
– dr. J.D.Th. Wassenaar
– drs. Titia Voûte
De bestuurders ontvangen voor hun werkzaamheden geen vergoeding.